نقش والدین در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی و اهمیت فراوان آن در آینده فرزندان را نمی‌توان و نباید دست‌کم گرفت. بی‌شک هدایت تحصیلی دانش آموزان در این مرحله، مسیر زندگی و آینده شغلی آنان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
در چند دهه اخیر وجود منابع متعدد در این مورد و دسترسی آسان به این منابع، کار را برای خانواده‌هایی که به آینده تحصیلی و شغلی فرزندان خود اهمیت می‌دهند آسان‌تر کرده است.
مشاوره توسط افراد آگاه در این زمینه نیز، شیوه صحیح انتخاب رشته تحصیلی متناسب با استعدادهای فردی و نیازهای جامعه را به‌راحتی در اختیار خانواده‌ها و دانش آموزان قرار داده است.
در مطلب پیش رو به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
تاثیر والدین در انتخاب رشته تحصیلی: مثبت یا منفی؟!
در چند دهه اخیر نقش والدین در انتخاب رشته تحصیلی بسیار پررنگ‌تر از گذشته شده است، به‌گونه‌ای که امروزه در اغلب مراکز آموزشی، جلسات توجیهی و آموزشی فراوانی برای انتخاب رشته برگزار می‌شود.
در طول سال‌ها اغلب خانواده‌ها موقعیت شغلی و درآمد‌های مالی ناشی از رشته تحصیل فرزندان را ملاکی برای انتخاب رشته دانسته و در اغلب موارد انتخاب رشته مورد نظر خود را به فرزندان تحمیل می‌کردند؛ درحالی‌که هم تحقیقات و هم تجربه ثابت کرده که داشتن علاقه و استعداد و توانمندی فردی، در موفقیت شغلی و رسیدن به درجات بالای اجتماعی اهمیت زیادی داشته و در نهایت منجر به موفقیت‌های مالی نیز خواهد شد.
در این بین نقش والدین در انتخاب رشته و هدایت فرزندان در مسیر درست با توجه به شناخت آنها از استعداد و قابلیت‌های فرزندشان از اهمیت بالایی برخوردار است. آنها می‌توانند با‌توجه به شناختی که از فرزند خود در زمینه‌های مختلف دارند، به او کمک کنند تا در مسیر صحیح قرار گیرد؛ اقدامی که تاثیر مثبت والدین را در انتخاب رشته به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
چگونه والدین می‌توانند بهترین راهنما در انتخاب رشته باشند؟
ماه‌های پایانی مقطع تحصیلی متوسطه و نقش والدین در انتخاب رشته تحصیلی، از دغدغه‌های اصلی خانواده‌هایی است که به تحصیل و آینده شغلی فرزندان خود اهمیت زیادی می‌دهند. میزان علاقه و گرایش افراد به یک یا چند درس خاص، می‌تواند زمینه مناسبی برای شناخت علاقه و انتخاب هوشمندانه رشته تحصیلی باشد.
والدین در طول سال‌ها با استعداد و علایق فرزند خود بهتر از دیگران آشنایی پیدا می‌کنند. بر این اساس تاثیر والدین در انتخاب رشته متناسب با استعداد و توانایی فرزندان بیشتر از سایر اطرافیان است.
اما بهتر است تصمیم نهایی در این مورد به عهده خود دانشآموز باشد؛ چراکه ممکن است دخالت و اصرار بیش از حد والدین، موجب سردرگمی او در این زمینه شود.
استعدادیابی فرزندان توسط والدین
برای آن‌که همراه خوبی برای فرزندان در روز‌های سرنوشت‌ساز زندگی باشیم، بهتر است به تجربیات شخصی خود اکتفا نکرده و از نتایج تحقیقات جدید پژوهشگران در این زمینه نیز بهره‌مند شویم.
انتخاب رشته تحصیلی ازجمله این موارد سرنوشت‌ساز است و از راه‌های موثر برای ایفای نقش مثبت والدین در این انتخاب، استعدادیابی فرزندان و فراهم کردن زمینه مناسب برای پرورش آنها است.
این روز‌ها در جوامع پیشرفته، شیوه‌های نوینی برای پیدا کردن توانایی‌های منحصر‌به‌فرد کودکان شناسایی و به یکی از اصول اساسی در تربیت فرزندان تبدیل شده است. خانواده‌ها با پیدا کردن استعداد فرزندان خود، می‌توانند نخستین گام را برای قرار گرفتن بچه‌ها در مسیر صحیح بردارند.
فرایند استعدادیابی، اغلب زمان‌بر است؛ ازاین‌رو بهتر است پیدا کردن قابلیت‌های فرزندان را از دوران کودکی شروع کنیم. به این ترتیب در طول این دوران با توانایی‌های گوناگون فرزندان آشنا می‌شویم و کمک به انتخاب رشته تحصیلی و قرار گرفتن در مسیر صحیح برای والدین و فرزندان آسان‌تر خواهد بود.
پس از آن نیز با کمک مشاوران و سرمایه‌گذاری در جهت رشد استعداد‌ها و توانایی‌های کودکمان به او کمک خواهیم کرد تا در مسیر آینده‌ای موفق و رضایت‌بخش گام بردارد.
نقش والدین در انتخاب رشته: خودآگاهی یا تحمیل نظرات؟
همه ما خواهان بهترین‌ها برای فرزندان خود هستیم؛ اما گاهی تاثیر والدین در انتخاب رشته و دلسوزی‌های بیش از حد آنها نتیجه مطلوبی نداشته و فرد را از رسیدن به هدف باز می‌دارد. اگر می‌خواهیم به فرزندان خود در رسیدن به موفقیت کمک کنیم، بهتر است قبل از هر اقدامی، درباره نقش والدین در انتخاب رشته و محدوده مجاز آن تحقیق و مطالعه کنیم.
به‌طور خلاصه می‌توان گفت بهترین شیوه در چنین مسیری، هدایت دانش آموز در مسیر خودآگاهی، یاری او در مرحله انتخاب و در نهایت، سپردن مسئولیت انتخاب نهایی به خود اوست. پس از این مراحل، لازم است زمینه را برای ادامه راهی که فرزندمان با انتخاب خود و کمک ما به آن پا گذاشته است، هموار کرده و او را در مراحل سخت پشتیبانی کنیم.
به این ترتیب تاثیر والدین در انتخاب رشته بسیار نامحسوس و بدون تحمیل بوده و دانشآموز نیز به خواسته‌های قلبی و آرزوهای خود در زمینه‌های تحصیلی خواهد رسید.
موقعیت‌های از دست رفته…
خیلی از افراد، جبران ناکامی‌های شغلی و اجتماعی خود را در نسل بعد جستجو کرده و در مواردی حتی فرزندان خود را مجبور به انتخاب راهی می‌کنند که ممکن است هیچ گرایشی به آن نداشته باشند؛ درحالی‌که اغلب علایق و خواسته‌های فرزندان با والدین تفاوت زیادی داشته و راه موفقیت آنها در مسیر دیگری است.
آگاهی افراد از تجربه‌های تلخ دیگران می‌تواند مشکلات زیادی از پیش روی آنها بردارد، اما در این میان نباید علاقه و استعداد افراد را نادیده گرفت. در نظر داشته باشید که ممکن است راهی برای فردی موفقیت‌آمیز نبوده و برای دیگری دروازه موفقیت باشد!
گاهی نظرات و خواسته‌های فرزندان ما فاصله بسیار زیادی با اندیشه‌ها، علایق و آرزوهای ما در دوران نوجوانی دارد. در گذر زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی، نه‌تنها سبک زندگی افراد تغییر می‌کند، بلکه علاقه و آرزوهای آنها نیز با نسل‌های گذشته متفاوت خواهد بود.
بنابراین برای مثبت شدن نقش والدین در انتخاب رشته، بهتر است فرزندان را با توجه به نیازهای امروز جامعه و تفکرات جدیدی که در ذهن جوان امروزی در جریان است راهنمایی و همراهی کنیم.
آموزش مهارت: راهی به سوی پیشرفت!
در گذشته بیشتر مطالب به‌صورت تئوری به دانش آموزان تدریس می‌شد؛ اما با گذشت زمان، نتایج حاصل از این‌گونه آموزش نشان داد که آموزش مهارت‌های گوناگون در پیشرفت دانش‌آموزان و موفقیت آنها بسیار مؤثرتر است.
علاقه به یادگیری از سال‌های اولیه زندگی در کودکان مشاهده می‌شود و اگر آموزش‌های عملی از همان ابتدا همسو با استعدادهای آنها انجام شود، می‌تواند در آینده تحصیلی و شغلی آنها تاثیر داشته و آن را متحول کند.
شناخت استعدادهای فرزندان و همراهی با آنها از سال‌های نخست زندگی، تاثیر والدین در انتخاب رشته را به‌طور چشمگیری افزایش داده و دانش آموزان را در مسیر مناسب قرار می‌دهد.
سخن پایانی
رضایت نسبی از زندگی، کار و مسائل مالی و به‌دنبال آن شادی و سلامتی افراد، تا حد زیادی متاثر از نقش والدین در انتخاب رشته تحصیلی آنها است. اگر ما به‌عنوان دلسوز‌ترین افراد، بتوانیم نقش مثبتی در آینده فرزندان خود داشته باشیم، بدون تردید بازتاب روشن موفقیت آنها در زندگی و آینده ما نیز قابل مشاهده خواهد بود.
این موفقیت در سایه مدیریتی به دست می‌آید که در آن همدلی و همراهی والدین و دانش آموزان به‌روشنی دیده شود. تاثیر نامحسوس والدین در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی، راه را برای رسیدن دانشآموز به مدارج علمی و شغلی‌ای که مورد نظر خود اوست هموار می‌کند.
اگر والدین در مراحل مختلف زندگی ازجمله انتخاب رشته در کنار فرزندان قرار گرفته و آنها را درک و راهنمایی کنند، بی‌تردید آینده‌ای روشن در انتظار آنها خواهد بود.