رشتۀ علوم سیاسی یک رشتۀ تحصیلی در حوزۀ علوم اجتماعی است که به مطالعه و تحلیل فرایندها و نظم‌های سیاسی در داخل کشورها و بین‌الملل می‌پردازد. این رشته به‌عنوان یک شاخه از علوم اجتماعی به تحلیل قدرت، چگونگی تصمیم‌گیری و مشارکت سیاسی، نظام‌های حکومتی، ساختارهای سیاسی و ارتباطات سیاسی می‌پردازد.
در رشتۀ علوم سیاسی، دانشجویان با مفاهیم و تئوری‌های مربوط به سیاست آشنا می‌شوند و به تحلیل و بررسی پدیده‌ها و مسائل سیاسی می‌پردازند. آنها می‌توانند به بررسی سیستم‌های حکومتی مختلف، نقش سازمان‌های بین‌المللی، روابط بین‌المللی، سیاست خارجی و امنیت ملی، حقوق بین‌المللی، جریانات فکری و ایدئولوژی‌ها، حقوق بشر، دموکراسی و بسیاری از مسائل دیگر بپردازند.
در حین تحصیل در رشتۀ علوم سیاسی، دانشجویان با روش‌های تحقیق، تحلیل دادهها، ارزیابی منابع و ارائۀ گزارش‌های تحقیقاتی آشنا می‌شوند. این رشته به دانشجویان امکان میدهد تا در حوزه‌های مختلفی مانند دولت، سیاست‌گذاری، رسانه‌ها، مشاوره سیاسی، تحقیقات و آموزش در مؤسسات آکادمیک و سازمان‌های بین‌المللی فعالیت کنند.
با توجه به گستردگی حوزۀ مطالعاتی علوم سیاسی، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از جمله دولت، مشاورۀ سیاسی، رسانه‌ها، تحقیقات و آکادمیک فعالیت کنند. همچنین، علوم سیاسی می‌تواند به شما در درک بهتر مسائل سیاسی و تحلیل رویدادها و پدیده‌های مربوط کمک کند.
توانایی‌های لازم برای موفقیت در رشتۀ علوم سیاسی
- علاقه‌مندی به فلسفه و کتب تاریخی: داشتن علاقه به فلسفه و مطالعۀ کتب تاریخی، از جمله آثار نظریه‌پردازان سیاسی، به شما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از اصول و مفاهیم سیاسی پیدا کنید. این توانایی به شما کمک می‌کند تا در تحلیل رویدادهای سیاسی و درک عوامل تأثیرگذار بر سیاست‌ها و سیستم‌های سیاسی بهتر عمل کنید.
- منطقی بودن فرد: در رشتۀ علوم سیاسی، تحلیل منطقی و روشنفکرانۀ مسائل سیاسی بسیار مهم است. توانایی تفکر منطقی، تحلیل دادهها و اطلاعات، تشخیص وضعیت‌های پیچیده و تبیین دقیق مسائل سیاسی را تسهیل می‌کند.
- دقیق فکرکردن و اندیشیدن: برای موفقیت در علوم سیاسی، لازم است به صورت دقیق و جامع به مسائل سیاسی نگریسته و آنها را تحلیل کنید. توانایی اندیشیدن پویا و ارائۀ دیدگاه‌های نوآورانه دربارۀ مسائل سیاسی، به شما کمک می‌کند تا به صورت خلاقانه به چالش‌ها و مسائل پاسخ دهید.
- علاقه به مسائل سیاسی: داشتن علاقه و انگیزۀ قوی در زمینۀ مسائل سیاسی، مهم‌ترین عامل برای موفقیت در این رشته است. علاقه به مطالعه، تحلیل و بررسی مسائل سیاسی باعث می‌شود تا در طول مطالعاتتان مشتاقانه و با انگیزه باشید و به عمق موضوعات راه یابید.
همچنین، مهارت‌های دیگری نیز برای موفقیت در علوم سیاسی مفید خواهد بود، از جمله مهارت‌های تحقیق، نوشتن و ارائه، تحلیل دادهها، ارتباطات قوی و توانایی کار در گروه.
وظایف کارشناس علوم سیاسی
- تحقیق در مورد موضوعات سیاسی مانند سیستم سیاسی ایالات متحده و روابط خارجی
- جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها از منابعی مانند بررسی افکار عمومی
- توسعه و آزمایش تئوری‌های سیاسی
- ارزیابی تأثیر سیاست‌ها و قوانین را بر دولت، مشاغل و مردم
- بررسی رویدادهای جاری، تصمیمات خط مشی و سایر موضوعات مرتبط
- پیشبینی روندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی
فضای شغلی رشتۀ علوم سیاسی
مشکل جدی دربارۀ فضای کار رشتۀ علوم سیاسی، به ویژه در بخشهای سیاسی، حقوقی و سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و صدا و سیما وجود دارد. رشتۀ علوم سیاسی به مطالعۀ نظریه‌ها، مفاهیم و روش‌های مربوط به سیاست و قدرت در جامعه می‌پردازد. این رشته می‌تواند فرصت‌های شغلی متنوعی در بخشهای مختلف فعالیت‌های سیاسی و دولتی ارائه کند.
با این حال، در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، مشکلات اشتغال در رشتۀ علوم سیاسی وجود دارد. یکی از عوامل اصلی این مشکل، تعداد محدودی از شغل‌های مستقیماً مرتبط با این رشته در بخش دولتی و عمومی است. همچنین، رشتۀ علوم سیاسی برای ورود به یکی از این شغل‌ها به تنهایی کافی نیست و برخی موارد نیاز به تخصص‌های دیگری مانند حقوق، اقتصاد یا روابط بین‌الملل دارد.
علاوه بر این، بازار کار بسیار رقابتی است و تعداد فارغ‌التحصیلان در این رشته بسیار زیاد است. این مسئله باعث می‌شود که فرصت‌های شغلی کمتر و متقارن با تعداد فارغ‌التحصیلان باشند. علاوه بر این، بخشهای سیاسی و حقوقی غالباً به روابط و آشنای‌های شخصی بیشتری نیاز دارند که برای افراد تازه وارد این رشته دسترسی به آنها دشوارتر است.
لازم به ذکر است که وزارت امور خارجه نیز می‌تواند یکی از گزینه‌های شغلی جذاب برای فارغ‌التحصیلان علوم سیاسی باشد. این وزارتخانه فرصت‌های شغلی متنوعی در حوزۀ روابط بین‌الملل، دیپلماسی و تحلیل سیاسی ارائه میدهد.
امکان فعالیت در:
- روابط عمومی سازمان‌ها
- بخشهای سیاسی و حقوقی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های بین‌الملل
- رسانه‌ها و روزنامهها
- آموزش و پرورش و یا دانشگاهها
نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور