رشتۀ بهداشت محیط به مطالعه و تحقیق در زمینۀ حفظ و ارتقاء سلامت انسان‌ها و جامعه از طریق ارتباط محیط‌زیست و عوامل محیطی با بدن و سلامت می‌پردازد. بهداشت محیطی تلاش می‌کند تا بهبود شرایط زیست‌محیطی و کاهش عوامل خطرناک محیطی به منظور جلوگیری از بیماری‌ها و افزایش سطح بهزیستی جامعه را فراهم آورد.
اهمیت رشتۀ بهداشت محیط:
بهداشت محیطی اهمیت بسیاری دارد، زیرا محیط زیست ما به‌عنوان محل زندگی و کار ما بر جامعه تأثیر می‌گذارد. حفظ سلامت محیط‌زیست می‌تواند بهبود سطح سلامت افراد، جلوگیری از بیماری‌ها و حتی کاهش هزینه‌های درمانی را به دنبال داشته باشد. اهمیت بهداشت محیطی به‌خصوص در دوران پاندمی‌ها و بروز بیماری‌های مرتبط با محیط بیشتر به چشم می‌آید.
گرایش‌های رشتۀ بهداشت محیط:
بهداشت محیط شهری:
مطالعه و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های بهداشت محیطی در شهرها به منظور بهبود کیفیت محیط‌زیست شهری و کاهش عوامل خطرناک محیطی.
بهداشت محیط روستایی:
ارزیابی و مدیریت مسائل بهداشت محیطی در مناطق روستایی به منظور ارتقاء سلامت جامعه‌های روستایی.
بهداشت محیط کار:
مطالعه و کنترل عوامل خطرناک محیطی در محیط‌های کاری به منظور افزایش سلامت و ایمنی کارکنان.
بازار کار و فرصت‌های شغلی:
سازمان‌ها و مؤسسات بهداشت و درمان:
اشتغال در سازمان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی بخشی از فرصت‌های شغلی این رشته است. در این مکان‌ها، متخصصان بهداشت محیط به مدیریت و نظارت بر شرایط بهداشت محیطی و جلوگیری از بروز بیماری‌ها می‌پردازند.
شرکت‌ها و مؤسسات محیط‌زیست و حفاظت از محیط‌زیست:
در این حوزه، متخصصان بهداشت محیط به برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های محیط‌زیستی اشتغال دارند و در بهبود کیفیت محیط زیست و جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط‌زیست سهم دارند.
صنایع و شرکت‌ها:
شرکت‌ها و صنایع مختلف همیشه به دنبال بهبود شرایط کاری و جلوگیری از عوامل خطرناک محیطی هستند. بهداشت محیط می‌تواند در بهبود محیط کاری و ایجاد شرایط ایمن‌تر برای کارکنان نقش مهمی ایفا کند.
امکان فعالیت در:
- وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
- سازمان‌های آب و فاضلاب
- شهرداری‌ها و سازمان محیط‌زیست
- بیمارستان‌ها
- آزمایشگاه‌ها
- برخی از کارخانجات
وظایف بهداشت محیط در محیط کار:
- ارزیابی عوامل خطرناک محیطی و شناسایی مسائل بهداشت محیطی
- طراحی و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های بهداشت محیطی
- نظارت بر تطابق سازمان‌ها و مؤسسات با استانداردهای بهداشت محیطی
- ارائه آموزش‌ها و مشاوره‌ها در زمینۀ بهداشت محیطی
- برنامه‌ریزی برای بازیافت آب حاصل از تصفیۀ فاضلاب‌های شهری و صنعت
- کنترل بهداشتی رختشوی‌خانه و استریلیزاسیون مرکزی
- نظارت بر نحوۀ شست و شو، گندزدایی و جداسازی البسه
- نظارت بر نحوۀ استریل‌کردن صحیح وسایل پزشکی
- نظارت و اقدام در زمینۀ مسایل بهداشتی و حفاظتی بخش پرتوهای یونساز
- نظارت بر روند ساخت مواد از نظر فرمول ترکیب و بهداشتی بودن محصول
- بررسی و نظارت بهداشتی مراحل جمع‌آوری دفع زباله‌های بیمارستانی
- هماهنگی و اقدام برای تشکیل کمیتۀ بهداشت و کنترل عفونت بیمارستان‌ها
- نظارت کمی و کیفی بر آزمایشگاه‌های آب و فاضلاب
- کسب اطلاعات لازم درخصوص انواع مواد دارویی و غذایی غیرمجاز
- همکاری در طراحی سیستم‌های جمع‌آوری و تصفیۀ فاضلاب شهری و صنعتی
- بررسی و کنترل آب آشامیدنی
مزایا و معایب رشتۀ بهداشت محیط:
مزایا:
– ارتقاء سلامت جامعه و کاهش عوامل خطرناک محیطی
– ارتباط با حوزه‌های مختلف و تأثیرگذاری بر سیاست‌های عمومی محیطی
– فرصت کار در حوزه‌های محیط زیست و بهبود شرایط زیست‌محیطی
معایب:
– برخی از وظایف ممکن است نیاز به مسئولیت‌پذیری و تصمیم‌گیری سخت داشته باشند.
– در برخی مواقع نیاز به مداخله در سیاست‌های عمومی و تغییر نگرش‌های جامعه به محیط زیست دارد.
توانایی‌های لازم برای موفقیت در رشته بهداشت محیط:
دانش تخصصی:
داشتن دانش و تخصص در زمینه‌های بهداشت محیطی از جمله آلودگی محیطی، کنترل عوامل خطرناک محیطی و ارتباط آن با سلامت انسان‌ها از مهم‌ترین توانایی‌های لازم است.
تحلیل و تفسیر داده‌ها:
توانایی تحلیل داده‌ها و اطلاعات محیطی، تفسیر نتایج آنها و ارائه راهکارهای بهبود و پیشگیری از بروز مشکلات بهداشت محیطی از مهارت‌های مهم برای بهداشت محیط‌ها هستند.
ارتباطات مؤثر:
توانایی برقراری ارتباط مؤثر با افراد و گروه‌های مختلف از جمله کارکنان سازمان‌ها، مردم و مسئولین محیطی مهارت اساسی برای هماهنگی و همکاری در بهبود محیط‌ها است.
آگاهی از قوانین و مقررات:
داشتن آگاهی از قوانین و مقررات مرتبط با بهداشت محیطی و محیط‌زیست برای اجرای مؤثر تدابیر و برنامه‌ها بسیار ضروری است.
مهارت‌های تحقیق و آزمایشگاهی:
توانایی انجام تحقیقات در زمینۀ بهداشت محیطی و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری و مطالعه شرایط محیطی نیازمند مهارت‌های خاصی است.
مدیریت و برنامه‌ریزی:
توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب برای اجرای بهتر و کارآمدتر طرح‌ها و برنامه‌های بهداشت محیطی از مهارت‌های حیاتی در این رشته است.
مهاجرت و پذیرش تحصیلی بهداشت محیط
برای مهاجرت و پذیرش تحصیلی، ابتدا باید دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی موردنظر خود را شناسایی کنید و مشخصات دقیق (اپلیکیشن یا فرم اینترنتی درخواست) آنها را بررسی کنید.
برای پذیرش تحصیلی، معمولاً به یکسری اطلاعات شخصی، سابقۀ تحصیلی، سوابق کاری (اگر دارید)، نامه‌های توصیه و سایر مدارک نیاز دارید.
نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور