رشتۀ پروتز دندان در واقع یک رشتۀ تخصصی در حوزۀ سلامت دندان است. در این رشته، داوطلبان یا دانشجویان آموزش‌های مربوط به ساخت اعضای مصنوعی دندان و جبران صفحه‌های دندانی از دست‌رفته یا آسیب‌دیده را دریافت می‌کنند.
دورۀ تحصیلی
این رشته فقط در مقطع کارشناسی ارائه می‌شود . امکان ادامه تحصیل ندارد.
وظایف کارشناس پروتز دندان
فعالیت‌های تکنسین پروتز دندان شامل موارد زیر است:
- اخذ اندازه‌گیری دقیق فک و دهان بیمار برای ساخت پروتزهای دندانی
- طراحی و ساخت پروتزهای دندانی با استفاده از لوازم و مواد مناسب
- ترمیم و اصلاح پروتزهای دندانی دارای عیوب و نقص‌ها
- ترمیم و بهبود زیبایی دندانی افرادی که در حادثه‌ای دچار شکستگی یا بیماری شده‌اند.
- طراحی و ساخت انواع پروتزهای دندانی ثابت و متحرک بر اساس نیاز و وضعیت بیمار
- طراحی و ساخت پروتزهای فک و صورت به‌منظور ترمیم و بهبود نقاط ضعف و ناهمواری‌ها
- طراحی و ساخت روکش‌های دندانی با استفاده از مواد شفاف و زیبا
- طراحی و ساخت پلاک‌های ارتودنسی به‌منظور اصلاح و تنظیم قوس‌های دندانی
- طراحی و ساخت دندان‌های مصنوعی با استفاده از مواد با کیفیت و طبیعی‌نما
- طراحی و ساخت اجزاء کاشتنی دندان برای جایگزینی دندان‌های گمشده
مزایای رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی
بازار کار مناسب:
رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی در حال حاضر از بازار کار خوبی برخوردار است و اشباع نشده است. با رونق اقتصادی و افزایش آگاهی افراد نسبت به بهداشت دهان و دندان، تقاضا برای خدمات دندانپزشکی و پروتزهای دندانی نیز افزایش یافته است.
درآمد مناسب:
پروتزهای دندانی به‌دلیل ضرورت و اهمیت آنها، هزینه‌های قابل توجهی دارند و بنابراین درآمد فارغ‌التحصیلان این رشته نیز معمولاً خوب و قابل قبول است.
امکان پیشرفت:
با پیشرفت فناوری و تکنولوژی در عرصۀ دندانپزشکی، افراد فارغ‌التحصیل این رشته می‌توانند از آخرین متدولوژی‌ها و تجهیزات پیشرفته بهره‌برداری کنند و از این طریق در کیفیت و کارآیی خدمات خود پیشرفت کنند.
رشتۀ پرکاربردی و ضروری:
ساخت پروتزهای دندانی یک خدمت پرکاربرد و ضروری در حوزۀ بهداشت دهان و دندان است. برای افرادی که به‌دلیل فقدان دندان‌ها نیاز به پروتز دارند، این خدمت بسیار مهم و ضروری است تا به آنها امکان یادگیری و تجربۀ یک زندگی طبیعی را برگرداند.
معایب رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی
رقابت سخت برای قبولی:
انتخاب رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی به‌دلیل محبوبیت و جذابیت آن، موجب رقابت شدید در کنکور و قبولی در دانشگاه‌ها می‌شود که می‌تواند برای برخی افراد مشکل باشد.
عدم امکان ادامه تحصیل در گرایش‌های مرتبط داخل ایران:
در ایران، برخی از گرایش‌ها و تخصص‌های مرتبط با رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی به‌طور کامل و مناسب در دانشگاه‌ها ارائه نمی‌شود و افراد ممکن است برای ادامۀ تحصیل و پیشرفت در این حوزه، نیاز به تحصیلات خارج از کشور داشته باشند.
میزان ظرفیت پذیرش کم دانشگاه‌ها:
برخی از دانشگاه‌ها به‌دلیل محدودیت‌های مالی و ظرفیت پذیرش محدود، تنها تعداد محدودی از داوطلبان را در رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی قبول می‌کنند که این موضوع ممکن است برای برخی افراد مشکل‌ساز باشد.
هزینه‌های آموزشی:
رشتۀ ساخت پروتزهای دندانی به‌دلیل نیاز به تجهیزات پیشرفته و هزینه‌های آموزشی بالا، هزینه‌های زیادی را برای دانشجویان ایجاد می‌کند.
توانایی‌های موردنیاز برای موفقیت در رشتۀ پروتز دندانی
- تسلط بر علوم پایه: شامل فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی جهت درک عمیق‌تر از اصول و فرآیندهای مرتبط با پروتز دندان
- زبان انگلیسی: تسلط کامل بر زبان انگلیسی به‌منظور درک دقیق ترجمۀ مقالات علمی و کنفرانس‌های بین‌المللی، و دریافت اطلاعات جدید و بروزرسانی در حوزۀ پروتز دندان را داشت.
- نیازمندی‌های دندانپزشکی: توانایی در پاسخ به نیازها و مشکلات دندانپزشکان در حوزۀ پروتز دندان، از جمله ساخت انواع اعضای مصنوعی دندان، مانند پروتزهای ثابت و متحرک، ایمپلنت‌ها و کارهای زیبایی
- مهارت‌های دستی: داشتن دستان توانمند و هنرمند برای انجام ریزکاری‌ها و فعالیت‌های دقیق در طراحی و ساخت اعضای مصنوعی دندان
- دید به‌خصوص نزدیک: توانایی در دید کافی به‌خصوص نزدیک برای انجام دقیق‌ترین کارها و ریزکاری‌های لازم در پروسۀ پروتز دندان
- مسئولیت‌پذیری: پذیرش و عهده‌داری از خواسته‌های بیماران و اطمینان از ارائۀ خدمات با کیفیت و مطابق با استانداردهای صنعت دندانپزشکی
- ارتباطات بین فردی: برقراری ارتباطات قوی با بیماران، درک دقیق از خواسته‌ها و نیازهای آنان، و توانایی در ایجاد ارتباط صحیح و مؤثر با دندانپزشکان و سایر اعضای تیم درمانی
- علاقه به تحقیق و پژوهش: علاقه‌مندی به تحقیق و پژوهش در حوزۀ پروتز دندان، تا روش‌ها و فناوری‌های جدید را برای بهبود و ارتقاء مداوم سواد علمی و فنی خود در این زمینه کسب نمود.
- همکاری با دندانپزشکان: توانایی برقراری ارتباط مؤثر و همکاری با دندانپزشکان مختلف جهت گسترش کار و همکاری در تیم‌های درمانی چندتخصصی
فضای کاری و آیندۀ شغلی
تکنسین پروتز دندان، فارغ‌التحصیلان این رشته هستند که وظیفۀ تولید و نصب پروتزهای دندانی را بر عهده دارند. این رشته در حوزۀ بازار کار تعداد زیادی فرصت شغلی ایجاد می‌کند.
تکنسینان پروتز دندان می‌توانند در محیط‌های مختلفی مشغول به کار شوند، از جمله:
- کلینیک‌های دندانپزشکی: در این مکان‌ها، تکنسینان پروتز دندان به‌عنوان بخشی از تیم درمانی همکاری می‌کنند. آنها با توجه به نیازهای بیماران، پروتزهای دندانی را طراحی، ساخت و نصب می‌کنند. این شامل پروتزهای ثابت مانند تاج و پل‌های دندانی و همچنین پروتزهای متحرک مانند دندان‌های مصنوعی است.
- لابراتورهای دندانپزشکی شخصی: در این محیط‌ها، تکنسینان پروتز دندان به صورت مستقل یا به‌عنوان بخشی از تیم کاری فعالیت می‌کنند. آنها پروتزهای دندانی را بر اساس سفارشات دندانپزشکان و بیماران ساخته و تهیه می‌کنند. عملکرد آنها شامل تهیۀ مدل‌های اولیه، ساختاردهی پروتزها، انجام آزمایشات و نصب نهایی آن‌هاست.
هر دندانپزشک نیاز به حداقل یک تکنسین پروتز دندان دارد تا بتواند خدمات درمانی مرتبط با رفع مشکلات دندانی و بهبود زیبایی دندان را به بیماران ارائه دهد. با توجه به افزایش آگاهی جامعه از اهمیت بهداشت دهان و دندان، رشتۀ پروتز دندان همچنان وضعیت کاری مناسبی دارد و تقاضا برای خدمات پروتز دندانی در حال افزایش است.
نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور