شیمی محض یکی از رشته‌های علمی و تحقیقاتی است که درک و بررسی اصول و مبانی شیمی را به‌طور مستقل مورد بررسی قرار می‌دهد. این رشته علمی به بررسی خواص مواد، ترکیبات شیمیایی، تغییرات و واکنش‌های آنها پرداخته و دانشجویان را به تحقیقات پایه‌ای و پیشرفته، در زمینۀ شیمی عمومی آماده می‌کند.
اهمیت رشتۀ شیمی محض
شیمی محض اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا این رشته علمی و پژوهشی مبانی و اصول شیمی را به دانشجویان ارائه می‌دهد. شیمی یکی از رشته‌های اساسی علمی و پایه‌ای است که نقش مهمی در تحقیقات و پژوهش‌های علمی دارد و به توسعه صنایع، فناوری‌ها و محصولات پیشرفته کمک می‌کند.
گرایش‌های رشتۀ شیمی محض
رشتۀ شیمی محض دارای گستره‌ای از گرایش‌ها است که به دانشجویان امکان می‌دهد در زمینه‌های مختلف تخصص پیدا کنند. برخی از این گرایش‌ها عبارتند از:
- شیمی آلی: مطالعه ترکیبات آلی و واکنش‌های آنها.
- شیمی فیزیک: مطالعۀ خواص فیزیکی مواد و اثرات فیزیکی در واکنش‌های شیمیایی.
- شیمی تجزیه: بررسی روش‌ها و فنون تجزیه و تحلیل مواد.
- شیمی معدنی: مطالعه ترکیبات معدنی و مواد معدنی.
- شیمی تحلیلی: تکنیک‌ها و روش‌های تحلیل مواد و ترکیبات.
بازار کار، فضای شغلی و فرصت‌های شغلی رشتۀ شیمی محض
فارغ‌التحصیلان رشتۀ شیمی محض از فرصت‌های شغلی و بازار کار بسیار متنوع و گسترده‌ای برخوردار هستند و می‌توانند در بسیاری از حوزه‌ها به‌عنوان متخصصان شیمی فعالیت کنند. برخی از حوزه‌هایی که فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در آنها فعالیت کنند عبارتند از:
صنایع شیمیایی:
فارغ‌التحصیلان شیمی محض می‌توانند در کارخانه‌ها و کمپانی‌های صنایع شیمیایی کار کنند و به تولید و فرآوری مواد و محصولات شیمیایی مشغول شوند.
داروسازی:
در صنعت داروسازی نیز فارغ‌التحصیلان شیمی محض می‌توانند در تحقیق و توسعه داروها و محصولات دارویی فعالیت کنند.
کشاورزی:
در حوزۀ کشاورزی، افراد می‌توانند در تولید کودها، سموم حشره‌کش، سموم علف‌کش و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی فعالیت کنند.
محیط زیست:
فارغ‌التحصیلان شیمی محض می‌توانند در بخش‌های مربوط به محیط زیست و کنترل آلودگی‌ها مشغول به کار شوند.
صنعت نفت و گاز:
در حوزه‌های مرتبط با صنعت نفت و گاز، فارغ‌التحصیلان می‌توانند در حفاری، استخراج، فرآوری و آزمایش مواد مرتبط با این صنایع فعالیت کنند.
پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها:
فارغ‌التحصیلان می‌توانند در پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به‌عنوان محققان و اعضای هیئت علمی فعالیت کنند.
صنایع بزرگ و کوچک:
در صنایع مختلفی که نیاز به محصولات و تحقیقات شیمیایی دارند، فارغ‌التحصیلان شیمی محض می‌توانند به عنوان متخصص فعالیت کنند.
این گستردگی فرصت‌های شغلی به فارغ‌التحصیلان امکان می‌دهد که بر اساس علایق و توانمندی‌های خود در حوزه‌های مختلف کار کنند و به عنوان متخصصان شیمی به توسعه صنایع و علوم پایه کمک کنند.
وظایف کارشناس شیمی محض در محیط کار
وظایف کارشناسان شیمی محض شامل انجام آزمایش‌های شیمیایی و تحلیل‌های مرتبط با مواد، انجام تحقیقات پایه‌ای و کاربردی در زمینۀ شیمی، ارائه گزارش‌ها و تفسیر نتایج آزمایش‌ها و همچنین طراحی و اجرای آزمایش‌ها و واکنش‌های شیمیایی می‌باشد.
توانایی‌های لازم برای موفقیت در رشتۀ شیمی محض
- تسلط بر اصول و مفاهیم شیمی: دانشجویان باید اصول و مفاهیم پایه‌ای شیمی مانند ترمودینامیک، مکانیک کوانتومی، شیمی آلی و غیره را به خوبی فهمیده و تسلط داشته باشند.
- مهارت‌های آزمایشگاهی: دانشجویان نیاز به مهارت‌های عملی و آزمایشگاهی دارند تا بتوانند آزمایش‌ها را به‌درستی انجام داده و نتایج دقیقی را به دست آورند.
- توانایی‌های تحلیلی و نظریه‌ای: برای بررسی و تحلیل داده‌ها و نتایج آزمایش‌ها، دانشجویان نیاز به توانایی‌های تحلیلی و نظریه‌ای دارند.
- علاقه به تحقیقات پایه‌ای و کاربردی: برای پیشرفت در رشتۀ شیمی محض، دانشجویان باید علاقه و اشتیاق به تحقیقات پایه‌ای و کاربردی در زمینه‌های مختلف داشته باشند.
- توانایی کار در تیم: شیمی محض یک رشتۀ تیمی است و دانشجویان باید بتوانند با همکاران و اعضای تیم خود هماهنگی داشته باشند و به صورت مؤثر در تیم کار کنند.
با داشتن این توانایی‌ها و مهارت‌ها، دانشجویان می‌توانند در رشتۀ شیمی محض موفقیت‌آمیز عمل کرده و در تحقیقات علمی و صنعتی این حوزه به‌عنوان متخصصان و محققان فعال و مفید شرکت کنند.
مزایا و معایب رشتۀ شیمی محض
مزایا:
- ایجاد اثر مثبت بر روی جوامع و صنایع با تولید محصولات پیشرفته و مفید
- ارتقاء دانش و تکنولوژی در زمینه‌های مختلف و کمک به پیشرفت علمی جامعه
- امکان کار در صنایع مختلف و فضای شغلی چالش‌برانگیز و متنوع
- دسترسی به فرصت‌های مطالعاتی و پژوهشی و ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
معایب:
- نیاز به زمان و تعهد برای یادگیری مفاهیم پیچیده شیمی و انجام آزمایشات
- ممکن است در برخی موارد نیاز به انجام کارهای خطرناک و حساس باشد.
- برخی از مواد شیمیایی ممکن است مضر برای سلامتی باشند و نیاز به احتیاط در انجام کارها وجود داشته باشد.
در نهایت، رشتۀ شیمی محض یکی از رشته‌های علمی و پژوهشی مهم و پرکاربرد و با اهمیت در جامعه است. فارغ‌التحصیلان این رشته با مهارت‌ها و تخصص‌های خود می‌توانند در حوزه‌های مختلف زندگی و فعالیت‌های حرفه‌ای خود موفق باشند.
نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور