رشتۀ اقتصاد یکی از مهمترین رشته‌های علوم اجتماعی است که به بررسی رفتار انسان در تولید، توزیع و مصرف منابع اقتصادی می‌پردازد. در واقع، این رشته به دنبال فهم علل و پیامدهای تغییرات اقتصادی در سطح فردی، سازمانی و کلان اقتصادی است.
اقتصاد شامل دو زمینۀ مهم «میکرو اقتصاد» و «ماکرو اقتصاد» است. میکرو اقتصاد به بررسی رفتار فردی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی (مثلاً خرید و فروش کالا) و تأثیر آن بر بازارها می‌پردازد. ماکرو اقتصاد زیرشاخه‌ای از اقتصاد است که به بررسی رفتار اقتصادی در سطح کلان اقتصادی مانند تولید، توزیع، قیمت‌گذاری و درآمد می‌پردازد.
رشتۀ شناور برای هر سه گروه نظری
رشتۀ اقتصاد یک رشتۀ شناور است و علاوه بر گروه انسانی امکان ورود به آن از طریق دو گروه ریاضی و گروه تجربی نیز وجود دارد. این رشته در سطح جهان و ایران بسیار پراهمیت است و می‌تواند به فراهم‌کردن جایگاه شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان این رشته کمک کند.
با توجه به اینکه رشتۀ اقتصاد در هر جای دنیا و ایران بسیار پرطرفدار است، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سطح جهانی نیز به راحتی فعالیت کنند. به‌طور کلی، می‌توان گفت شناخت رشتۀ اقتصاد یکی از مهمترین عوامل موفقیت در بازار کار و حضور در جامعه است.
گرایش‌های رشتۀ علوم اقتصادی
با توجه به گفته‌های استادان این رشته، در مقطع کارشناسی تفاوت بین شاخه‌های مختلف اقتصاد کمتر از ۳۰ واحد درسی است. همچنین دانشجوان می‌توانند تا ۹ واحد اختیاری خود را از شاخه‌های دیگر انتخاب کنند، بنابراین تفاوت بسیاری بین شاخه‌های مختلف اقتصاد وجود ندارد و بین دروس تخصصی هر رشته نیز تشابه‌های بسیاری وجود دارد. با این حال گرایش‌های رشته علوم اقتصاد عبارتند از:
اقتصاد نظری
این طبقه‌بندی به بررسی تئوری‌های اقتصادی و مفاهیم اصولی در اقتصاد می‌پردازد. در این حوزه، بررسی و تحلیل اصول اقتصادی و نظریه‌های اقتصادی صورت می‌گیرد. فارغ‌التحصیلان این طبقه‌بندی می‌توانند در دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و سازمان‌های مالی و مشاورۀ مالی فعالیت کنند.
اقتصاد بازرگانی
این طبقه‌بندی به بررسی مسائل مرتبط با بازرگانی، تجارت و رفت و آمد بین‌المللی کالا و خدمات می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این طبقه‌بندی می‌توانند در شرکت‌های تجاری، شرکت‌های پخش، شرکت‌های حمل و نقل و سازمان‌های مربوط به صادرات و واردات کار کنند.
اقتصاد صنعتی
این طبقه‌بندی به بررسی مسائل صنعتی، تولید، توزیع و بازاریابی صنایع مختلف می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این طبقه‌بندی می‌توانند در شرکت‌های تولیدی، شرکت‌های بازرگانی، شرکت‌های حمل و نقل و سایر صنایع مرتبط با تولید و بازاریابی کار کنند.
اقتصاد کشاورزی
این طبقه‌بندی به بررسی مسائل مرتبط با کشاورزی و محصولات آن می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این طبقه‌بندی می‌توانند در شرکت‌های مرتبط با کشاورزی، بخش خصوصی و عمومی کشاورزی و سازمان‌های دولتی مرتبط با کشاورزی کار کنند.
مهارت‌های موردنیاز برای موفقیت در رشتۀ اقتصاد:
در کل، شرایط شغلی دقیق بستگی به محیط و فعالیت هر فارغ‌التحصیل دارد. با این حال، علاوه بر چیزهایی که دربارۀ هر طبقه‌بندی گفته شد، داشتن مهارت‌های کامپیوتری و تسلط به ابزارهای نرم‌افزاری مرتبط با رشتۀ اقتصاد نیز ضروری است. برخی از این ابزارها شامل نرم‌افزارهای آماری، اکسل و پایگاه داده‌های اقتصادی هستند.
علاوه بر این، سایر مهارت‌های لازم برای شغل‌های مرتبط با رشتۀ اقتصاد عبارتند از:
- توانایی تحلیل و بررسی اطلاعات و داده‌ها
- توانایی حل مسئله و تصمیم‌گیری منطقی
- توانایی ارتباط برقراری و ارائه گزارش‌های کاری
- توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی منابع
- توانایی کار در گروه و همکاری با دیگران
با توجه به این مهارت‌ها، فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند در بخش‌های مختلفی از بازار کار فعالیت کنند. به‌عنوان مثال، در بخش، حمل و نقل، صنعت ساختمانی، خدمات مالی و بانکداری، بیمه، تحلیل اقتصادی، مشاورۀ مالی، رسانه‌های اقتصادی و سیاست‌گذاری دولتی.
وظایف کارشناس اقتصاد
تحلیل و تجزیۀ داده‌های اقتصادی:
کارشناس اقتصاد با استفاده از روش‌های تحلیلی و آماری، داده‌های اقتصادی را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند. این اطلاعات شامل مؤشرها، نرخ‌ها، ارقام و داده‌های مرتبط با عملکرد اقتصادی کشور و کشورهای دیگر می‌شود.
تصمیم‌گیری درباره مسائل اقتصادی و حل مشکلات:
با تحلیل دقیق داده‌های اقتصادی، کارشناس اقتصاد می‌تواند دربارۀ مسائل و چالش‌های اقتصادی تصمیم‌گیری کند و به حل مشکلات موجود پرداخته و راه‌حل‌های بهبود عملکرد اقتصادی پیشنهاد دهد.
جمع‌آوری، پردازش، طبقه‌بندی و بازبینی اطلاعات اقتصادی:
کارشناس اقتصاد وظیفه جمع‌آوری و پردازش داده‌های اقتصادی را دارد. این فرآیند شامل طبقه‌بندی و بازبینی داده‌ها نیز می‌شود تا اطلاعات قابل فهم و کاربردی برای مسائل اقتصادی ارائه شود.
مشاوره‌های اقتصادی:
کارشناس اقتصاد می‌تواند به صورت مشاوره‌ای به شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها کمک کند. او می‌تواند با توجه به تحلیل‌ها و داده‌های اقتصادی، راهنمایی‌ها و پیشنهادات ارزشمندی را برای بهبود عملکرد اقتصادی بیان کند.
بازار کار و آیندۀ شغلی
علاوه بر این، فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد ممکن است در شرایط خاص و با توجه به تخصص‌های خود در شغل‌های دیگر نیز فعالیت کنند. برخی از مثال‌های این شغل‌ها عبارتند از:
- مشاور مالی: فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند به‌عنوان مشاور مالی در شرکت‌های مشاورۀ مالی و بانک‌ها کار کنند.
- مدیر پروژه: فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند به‌عنوان مدیر پروژه در شرکت‌های مختلفی از جمله شرکت‌های ساختمانی و توسعه شهری فعالیت کنند.
- مدیر مالی: فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند به‌عنوان مدیر مالی در شرکت‌های مختلفی از جمله شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی کار کنند.
- تحلیلگر داده: فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند به‌عنوان تحلیلگر داده در شرکت‌های مختلفی از جمله شرکت‌های فناوری اطلاعات و شرکت‌های مالی کار کنند.
- سیاست‌گذار: فارغ‌التحصیلان رشتۀ اقتصاد می‌توانند در سازمان‌های دولتی به‌عنوان سیاست‌گذار و مشاور اقتصادی فعالیت کنند.
در کل، رشتۀ اقتصاد یکی از مهمترین رشته‌های علوم اجتماعی با دامنۀ گسترده‌ای از فرصت‌های شغلی است. اما برای دستیابی به موفقیت در این رشته، باید به تسلط بر مهارت‌های الزامی و آموختن دانش و تئوری‌های لازم توجه کرد.
نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور