معرفی رشتۀ آمار، کاربردها،گرایش، بازار کار

آمار رشته‌ای است که از اعداد و ارقام استفاده می‌کند و به بررسی، تحلیل، مقایسه و رابطۀ داده‌ها می‌پردازد. آمار در انجام تحقیقات نقش مهمی دارد و برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و ارائه اطلاعات عددی استفاده می­‌شود. برای استفادۀ مؤثر از آن، نیازمند دانش قوی در ریاضیات هستید.

روش‌های آماری در حوزه‌های مختلفی مانند زیست‌شناسی، اقتصاد، مهندسی، پزشکی، بهداشت عمومی، روانشناسی، بازاریابی، آموزش، ورزش و … کاربرد دارد.

گرایش‌های رشتۀ آمار

در رشته آمار شاخه‌ها و گرایش‌های مختلفی وجود دارند. نوع دقیق گرایش‌ها ممکن است بسته به دانشگاه و برنامۀ تحصیلی متفاوت باشد، در زیر تعدادی از گرایش‌های رایج در رشتۀ آمار را بررسی می‌کنیم:

1. آمار اقتصاد:

   این گرایش به تحلیل داده‌های مربوط به علوم اقتصادی می‌پردازد. آمار اقتصادی شامل تحلیل داده‌های مالی، تجاری، اشتغال، قیمت‌ها و سایر متغیرهای مرتبط با اقتصاد است. از جمله کاربردهای آن می‌توان به مدل‌سازی رشد اقتصادی، بررسی تأثیر سیاست‌های مالی و پولی، برآورد درآمد ملی و جهانی، پیش‌بینی روند بازارها و تحلیل ریسک‌های مالی اشاره کرد.

2. آمار ریاضی:

   شامل استفاده از روش‌های ریاضیاتی در آمار است. آمار ریاضی تلاش می‌کند تا با استفاده از روش‌ها و نظریه‌های ریاضی، بهبود کارایی و دقت تحلیل آماری را برای مسائل پیچیده‌تر فراهم کند. این گرایش شامل مباحثی مانند تئوری احتمالات، تئوری تخمین و تجزیه و تحلیل داده‌های پیچیده است.

3. آمار علوم اجتماعی:

   به بررسی داده‌های مرتبط با علوم اجتماعی مانند جمعیت‌شناسی، علم رفتاری، علم سیاسی و غیره می‌پردازد. در این حوزه، آمار کمک می‌کند تا روابط و الگوهای اجتماعی، رفتار و نظرات افراد و سایر جوانب علمی و اجتماعی بررسی شوند.

4. آمار بیمه:

   این گرایش به تحلیل داده‌های مرتبط با بیمه‌ها و صنعت بیمه می‌پردازد. در این حوزه، آمار به بیمه‌گذاران کمک می‌کند تا مخاطرات مرتبط با بیمه را ارزیابی کنند و قیمت‌گذاری مناسب برای پوشش بیمه را تعیین کنند.

5. آمار حیاتی:

   این گرایش به تحلیل داده‌های مربوط به علوم پزشکی و بهداشت عمومی می‌پردازد. آمار حیاتی در بررسی عوامل مؤثر بر سلامت جامعه، آمار مرتبط با بیماری‌ها، عوامل خطر و روش‌های پیشگیری درمانی نقش دارد. از کاربردهای آن می‌توان به تحلیل نرخ مرگ‌­ومیر، بررسی تأثیر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی بر بروز بیماری‌ها، طراحی آزمایش‌های بالینی و ارزیابی اثربخشی درمان‌ها اشاره کرد.

این گرایش‌ها فقط چند نمونه از موضوعاتی هستند که در رشتۀ آمار وجود دارند. البته، همچنین می‌توانید در طول تحصیل در رشتۀ آمار مسیرهای دیگری را نیز پیش بگیرید، مانند آمار مالی، آمار محیط زیست، آمار کامپیوتری و… هریک از این گرایش‌ها تخصص خاص خود را دارند و در زمینه‌های مشخصی بر کاربردهای آمار تمرکز می‌کنند.

وظایف کارشناس آمار

• جمع‌آوری داده‌های آماری:

  کارشناس آمار مسئول جمع‌آوری داده‌های مربوط به موضوعات مختلف است. این شامل طراحی فرم‌های جمع‌آوری داده، تعیین نمونه‌گیری مناسب و جمع‌آوری داده‌ها از منابع مختلف می‌شود.

• تجزیه و تحلیل داده‌ها:

  کارشناس آمار باید بتواند داده‌های جمع‌آوری شده را تجزیه و تحلیل کند. این شامل استفاده از روش‌های آماری، نرم‌افزارهای آماری و تفسیر نتایج آماری است.

• ارائه گزارش‌های آماری:

  کارشناس آمار باید بتواند نتایج تحلیل داده‌ها را در قالب گزارش‌های آماری مناسب ارائه دهد. این گزارش‌ها باید شامل توصیف داده‌ها، جداول نمودارهای آماری و تفسیر نتایج باشند.

• بررسی صحت داده‌ها:

  کارشناس آمار باید داده‌های جمع‌آوری ­شده را بررسی کند و از صحت و قابل اطمینان ­بودن آن‌ها اطمینان حاصل کند. این شامل بررسی دقت جمع‌آوری داده‌ها، تشخیص و رفع خطاها و پرش‌ها در داده‌ها است.

• طراحی آزمایش‌های آماری:

  در برخی موارد، کارشناس آمار باید آزمایش‌های آماری مناسب را طراحی کند تا به سؤالات موردنظر پاسخ دهد. این شامل تعیین نمونه‌گیری، فرضیه‌سنجی و تعیین روش‌های تحلیل آماری است.

فضای کار و آیندۀ شغلی رشتۀ آمار

رشتۀ آمار فضای کاری گسترده‌ای دارد و در اکثر مراکز صنعتی و تحقیقاتی نیاز به تخصص آماردانان وجود دارد. در این مراکز، متخصصین آمار می‌توانند در بخش‌های مختلفی مانند بازاریابی، تحلیل داده‌ها، پژوهش و توسعه، بهینه‌سازی فرآیندها و سیستم‌ها، بهبود کیفیت و سایر زمینه‌های مرتبط فعالیت کنند.

علاوه بر این، کارشناسان آمار می‌توانند در کنار دانشمندان سایر علوم فعالیت کنند. در حوزه‌های مختلف علمی مانند علوم ریاضی، علوم اجتماعی، پزشکی، زیست‌شناسی، محیط زیست، فیزیک، روانشناسی و … ، تحلیل داده‌ها و استفاده از روش‌های آماری برای تفسیر و تحلیل نتایج از اهمیت بالایی برخوردار است.

بنابراین، فضای کاری رشتۀ آمار شامل مراکز صنعتی، تحقیقاتی و همکاری با دانشمندان سایر علوم است. آماردانان در این فضاها با استفاده از دانش و مهارت‌های خود در تحلیل داده‌ها، استنباط نتایج و ارائه گزارش‌های آماری، به بهبود فرآیندها، تصمیم‌گیری‌های بهتر و پیشرفت علمی و صنعتی کمک می‌کنند.

توانایی‌های موردنیاز برای رشتۀ آمار

1. صبر و حوصله:

   در آمار، کار با داده‌ها و تحلیل آن­ها ممکن است زمان‌بر و پیچیده باشد. لذا، صبر و حوصله برای مشاهده و پیگیری جزئیات، انجام تجزیه و تحلیل دقیق و رسیدن به نتایج قابل اطمینان حائز اهمیت است.

2. آمادگی جذب ایده‌ها:

   رشتۀ آمار پویایی بالایی دارد و همواره روش‌ها و تکنیک‌های جدیدی برای تحلیل داده‌ها وجود دارد. برای موفقیت در این رشته، باید آمادگی و علاقه به یادگیری و به‌روزرسانی مداوم داشته باشید و به ایده‌ها و نوآوری‌های جدید دست پیدا کنید.

3. قدرت حل مسائل:

   آماردان باید قادر باشد با رویکردهای خلاقانه و تفکر منطقی به حل مسائل پیچیده و غیرمتعارف بپردازد. این شامل توانایی تفکر تحلیلی، استدلال منطقی و ارزیابی گزینه‌های مختلف است.

4. توانایی تجزیه و تحلیل:

   بخش عمدۀ کار در آمار شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها است. برای موفقیت در این رشته، باید توانایی در تفسیر و تحلیل داده‌ها، استفاده از روش‌های آماری، نتایج استنباطی و تفسیر صحیح داده‌ها را داشته باشید.

5. اهل تحقیق و مطالعه:

   در رشته آمار، تحقیق و مطالعه فعالیت‌های اساسی هستند. برای موفقیت در این رشته، باید علاقه‌مندی به تحقیقات، توانایی یافتن منابع معتبر، مطالعه مقالات علمی و به روزبودن با نظریات و تکنیک‌های جدید را داشته باشید.

6. تسلط به کامپیوتر:

   در آمار، استفاده از نرم‌افزارها و ابزارهای محاسباتی بسیار رایج است. بنابراین، تسلط به کامپیوتر بسیار مفید است. همچنین، مهارت در استفاده از ابزارهای محاسباتی، برنامه‌نویسی نیز از توانایی‌های مهم در رشتۀ آمار است.

علاوه بر این، مهارت‌های ارتباطی، توانایی کار تیمی و توانایی ارائه صحیح و قابل فهم نتایج آماری به مخاطبان غیرتخصصی نیز در این رشته بسیار ارزشمند هستند.

نویسنده: تیم مشاوره مقدم _ فاطمه دهقانپور